Bố mẹ có thể giúp trẻ tiếp xúc với sách từ sớm bằng cách đọc cho bé nghe, mặc dù trẻ chưa biết đọc hay nhận biết chữ cái. Việc đọc sách cho bé giúp trẻ phát triển ngôn ngữ và năng lực tình cảm – xã hội. Nghiên cứu năm 2019 cho thấy rằng đọc sách hàng ngày giúp trẻ tiếp cận với khoảng 78.000 từ mỗi năm, tức là trẻ từ sơ sinh đến 5 tuổi được nghe khoảng 1,4 triệu từ. Việc nghe đọc sách có ảnh hưởng trực tiếp đến kỹ năng ngôn ngữ của trẻ và giúp trẻ đạt được thành công trong học tập.
Ý nghĩa của việc đọc sách cho trẻ
Việc đọc sách cho trẻ nghe là một hoạt động rất quan trọng để giúp trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ từ sớm. Bên cạnh việc giúp trẻ làm quen với các âm thanh và từ ngữ khác nhau, đọc sách còn giúp bé có sự yêu thích và đam mê đọc sách trong tương lai. Thông qua việc đọc sách, trẻ sẽ được khám phá thế giới xung quanh và kích thích sự tưởng tượng của mình. Bác sĩ còn cho rằng, việc nghe đọc sách cũng giúp trẻ kết nối cảm xúc mạnh mẽ với người đọc – chính là bố mẹ. Dù trẻ chưa biết nói nhưng điều đó không có nghĩa là bé không học. Thực tế, ngay từ khi sinh ra, trẻ đã bắt đầu tiếp nhận thông tin xung quanh để bước vào hành trình học nói. Do đó, việc đọc sách cho trẻ nghe là một hoạt động vô cùng quan trọng và cần thiết trong quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ.
Năm đầu đời là giai đoạn vàng phát triển não bộ của trẻ. Do đó, khi được nghe bố mẹ đọc sách, trẻ sẽ học được âm thanh của ngôn ngữ cũng như ý nghĩa của từ ngữ. Hơn thế, việc này là bước đầu để học giao tiếp.
Khi được nghe đọc sách, trẻ cũng sẽ được giới thiệu về từ vựng, cấu trúc câu, vần điệu,… Bên cạnh đó, thói quen nghe sách sẽ giúp bé tạo dựng được mối liên hệ với sách, cũng như làm tiền đề cho việc tự học đọc của trẻ sau này. Đây là một trong những cách tốt nhất để bố mẹ có thể giúp trẻ khám phá, phát triển và tư duy. Đọc sách không chỉ có ích cho bé trong học tập mà còn cả về năng lực xã hội và tinh thần.
Ngược lại, trẻ không được nghe sách sẽ có những yếu điểm như khả năng nghe ít từ hơn, kỹ năng nghe và nói phát triển chậm hơn. Kỹ năng đọc viết kém trong thời thơ ấu cũng có liên quan đến nhiều vấn đề về hành vi ở trẻ.
Có những nghiên cứu cho thấy rằng những đứa trẻ được nghe bố mẹ đọc sách và nói chuyện sẽ biết nhiều từ hơn ở độ tuổi lên 2. Trẻ cũng có khả năng độc lập và biết tự đọc sách sớm hơn những đứa trẻ khác.
Lợi ích của việc đọc sách cho trẻ sơ sinh
Mặc dù trẻ nghe bố mẹ đọc sách có thể không hiểu tất cả những gì được nghe. Nhưng não bộ của trẻ vẫn hoạt động và có những lợi ích cho sự phát triển như:
- Việc đọc sách cung cấp cho bé thông tin về thế giới xung quanh
- Nghe đọc sách giúp bé dần nhận thức được tầm quan trọng của giao tiếp
- Xây dựng kỹ năng nghe, ghi nhớ và từ vựng cho bé
- Giới thiệuchữ cái, số, màu sắc và hình dạng cho bé ngay cả khi chưa đi học
Thời điểm có thể đọc sách cho trẻ nghe
Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến khích bố mẹ đọc sách cho bé ngay tời thời điểm mới được sinh ra để bé có thể nhận ra giọng của bố, mẹ. Trẻ sơ sinh sẽ không hiểu những gì bố mẹ đang đọc, nhưng bé có thể nhận ra âm thanh và nhịp điệu trong lời nói. Thêm vào đó, giọng nói của bố mẹ thường rất nhẹ nhàng và êm dịu đối với trẻ.
Ngay khi bố mẹ có thể sắp xếp được việc chăm sóc con, hãy dành thời gian phù hợp để đọc sách cho bé nghe. Không bao giờ là quá muộn, chỉ cần bố mẹ có thể bắt đầu việc này càng sớm càng tốt thì bé đều nhận được lợi ích từ việc nghe đọc.
Để giúp bé tiếp xúc với sách và ngôn ngữ, mẹ nên đọc to cho bé nghe hàng ngày để hình thành thói quen. Các mốc quan trọng phát triển ngôn ngữ và vốn từ vựng của trẻ nằm trong khoảng từ 0 – 3 tuổi. Đọc to trong những năm đầu tiên sẽ giúp trẻ xây dựng vốn từ vựng, kiến thức về thế giới cũng như âm thanh và mẫu ngôn ngữ viết. Đây là những nền tảng giúp bé hoàn thiện khả năng đọc viết.
Nếu có nhiều con, bố mẹ có thể dùng cách này để thu hút và tương tác với các bé. Những đứa trẻ lớn hơn sẽ giúp chọn sách và có thể hình thành nên mối quan hệ tốt giữa anh chị em khi cùng nghe bố mẹ đọc.
Nên đọc sách cho trẻ trong thời gian bao lâu?
Nếu mệt mỏi với việc chăm sóc con mỗi ngày, mẹ có thể cảm thấy kiệt sức khi còn phải đọc sách cho bé nghe. Tuy nhiên, hãy xem đây là thời gian nghỉ ngơi và là cơ hội để gần gũi, âu yếm trẻ. Những khoảng thời gian ngắn từ 5 – 10 phút cũng sẽ trở nên quý giá cho việc đọc. Và trên hết, đừng quên chọn một thời gian cố định để đọc sách cho bé. Việc này sẽ giúp cả mẹ và bé hình thành thói quen tốt.
Để dễ dàng hơn cho việc đọc, bố mẹ có thể để sẵn một số cuốn sách yêu thích ở những vị trí dễ lấy và chọn một nơi thoải mái khi đọc.
Dưới đây là một số mẹo giúp bố mẹ có thời gian đọc sách chất lượng cùng bé:
- Ôm bé khi đang đọc. Điều này giúp bé cảm thấy an toàn và được kết nối với bố mẹ.
- Sử dụng giọng đọc biểu cảm ở những đoạn phù hợp hoặc điều chỉnh giọng cho các nhân vật khác nhau.
- Chỉ cho bé thấy hình ảnh, những đoạn, chữ trong sách và đưa ra nhận xét.
- Chọn một góc đọc sách với những cuốn sách và ghế lớn thoải mái.
- Tắt tivi và tiếng điện thoại trong thời gian đọc cách cho bé.
- Sau một thời gian, bố mẹ sẽ nhận thấy bé thích một cuốn sách nào đó. Hãy đọc lại cuốn sách yêu thích hàng ngày cho bé nghe.
- Khuyến khích bé chạm vào sách, cầm sách và lật trang khi bé lớn hơn.
Chọn sách cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Khi chọn sách cho bé, hãy tìm những nội dung đơn giản, lặp đi lặp lại và hình ảnh nhiều màu sắc. Bố mẹ có biết rằng một cuốn album ảnh của gia đình cũng chính là cuốn sách thú vị đối với bé. Ngoài ra, mẹ có thể lựa chọn những cuốn sách yêu thích từ thời thơ ấu. Việc trao đổi sách giữa các mẹ cũng là một cách để bé tiếp xúc với nhiều loại sách. Và nếu khả năng cho phép, mẹ có thể tìm mua những cuốn sách dành cho trẻ ở nhà sách.
Hầu hết trẻ sơ sinh đều thích nhìn những cuốn sách có màu đen và trắng, hoặc có nhiều hình ảnh và ít chữ. Kết cấu và chất liệu của sách cũng là một trong những điểm thu hút trẻ. Sách vải sẽ là một giải pháp mà bố mẹ chọn để giúp bé phát triển được nhiều giác quan.
Đừng căng thẳng về việc nên đọc gì cho trẻ. Mẹ có thể chọn những cuốn sách khác nhau có sẵn trong nhà. Điều quan trọng nhất ở đây chính là trẻ được nghe giọng nói của bố mẹ. Những đứa trẻ lớn lên trong một môi trường có tiếp xúc với sách chắc chắn sẽ rất yêu thích việc học và đọc trong tương lai.
Đọc sách là một hoạt động thú vị cho cả bố mẹ và bé. Vì thế, mẹ hãy chọn một cuốn sách yêu thích và bắt đầu đọc to cùng với con ngay bây giờ. Mong rằng bố mẹ đã có thêm một cách để kết nối với bé yêu của mình thông qua chia sẻ từ AVAKids.
