Trẻ sơ sinh sẽ không hiểu mọi thứ bạn đang làm hoặc tại sao. Nhưng đọc sách cho con bạn nghe là một hoạt động chia sẻ tuyệt vời mà bạn có thể tiếp tục trong nhiều năm tới — và điều đó rất quan trọng đối với não bộ của con bạn.
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là những miếng bọt biển thấm vào hầu hết mọi thứ trong môi trường của chúng. Đúng vậy! Ngay cả trong thời gian nghe kể chuyện, tâm trí của họ vẫn hoạt động, tiếp thu tất cả ngôn ngữ mà họ nghe được và những bài học mà các nhân vật học được.
Đọc sách cho con bạn — ở mọi lứa tuổi — sẽ thúc đẩy sự phát triển trí não của chúng, sự gắn kết của bạn và hơn thế nữa. Và tất cả chỉ cần một vài cuốn sách, động lực và một chút thời gian.
Đây là cách để bắt đầu để đọc sách cho con:
Lợi ích của việc đọc sách cho trẻ em là gì?
Đầu tiên, thiết lập không gian, bối cảnh trong đầu của bạn. Bạn chọn một cuốn sách. Bạn ngồi xuống chiếc ghế yêu thích của mình, ôm con vào lòng và mở trang đầu tiên trong số nhiều trang mượt mà, đầy màu sắc.
Bạn bắt đầu đọc, và con bạn hoàn toàn bị cuốn hút bởi câu chuyện. Đó là phép thuật. Điều tuyệt vời hơn nữa là con bạn không chỉ vui chơi mà còn đang học tập!
Thực tế có thể hơi khác một chút: Chỉ cần biết rằng bạn không đơn độc nếu con bạn cố gắng “ăn” cuốn sách hoặc con bạn đi loanh quanh trong phòng thay vì kiên nhẫn ngồi yên. Nhưng lợi ích của việc đọc vẫn giữ nguyên, con bạn vẫn đang hấp thụ những gì bạn đọc.
Liên kết
Đọc cung cấp một cơ hội tuyệt vời cho bạn và con bạn để kết nối. Đó là một cách hay để dành thời gian bên nhau và sống chậm lại trong một ngày bận rộn.
Nghiên cứu từ năm 2008 đã chỉ ra cách đọc sách có thể hỗ trợ mối quan hệ cha mẹ và con cái vững chắc. Trẻ em cảm thấy an toàn khi được đọc cho nghe. Thêm vào đó, những người chăm sóc có thái độ tích cực đối với sách và việc đọc sẽ giúp con cái họ nhìn nhận việc đọc viết theo hướng tích cực.
Kĩ năng nghe
Việc nghe một câu chuyện được đọc to liên quan đến mức độ hiểu của con bạn. Và khả năng hiểu phụ thuộc vào sự chú ý – nói cách khác, kỹ năng nghe.
Các chuyên gia tại Scholastic giải thích rằng nghe là một kỹ năng mà trẻ em phải có trước khi chúng có thể tự đọc.
Họ gợi ý rằng sách trên băng là một bổ sung tuyệt vời để đọc trực tiếp với con bạn. Những thứ này cũng thường cung cấp giá trị giải trí, chẳng hạn như giọng nói ngớ ngẩn, âm nhạc và các phần tô điểm khác.
Phát triển nhận thức và ngôn ngữ
Ngay cả những đứa trẻ nhỏ tuổi nhất cũng được lợi khi nghe người chăm sóc đọc cho chúng nghe. Một nghiên cứu năm 2013 cho thấy những đứa trẻ được đọc và nói chuyện sẽ đạt điểm cao hơn về kỹ năng ngôn ngữ và phát triển nhận thức, như giải quyết vấn đề.
Nghiên cứu từ năm 2018 cho thấy mối liên kết này kéo dài suốt thời thơ ấu cho đến những năm thiếu niên. Trên thực tế, các nhà nghiên cứu nói rằng các tương tác bằng lời nói (đọc, nói chuyện, v.v.) giữa cha mẹ và trẻ nhỏ có thể thúc đẩy ngôn ngữ và điểm IQ cao hơn cho đến năm 14 tuổi.
Mở rộng vốn từ vựng
Các chuyên gia từ Trung tâm Quốc gia về Phát triển Trẻ thơ, Giảng dạy và Học tập (National Center on Early Childhood Development, Teaching and Learning – Mỹ) cũng giải thích rằng đọc sách cho trẻ em giúp mở rộng số lượng và sự đa dạng của các từ mà chúng sử dụng. Hãy suy nghĩ về điều này: Những cuốn sách bạn đọc thường chứa những từ mà bạn có thể không sử dụng trong giao tiếp hàng ngày.
Trong khi đọc sách, bạn có thể sẽ sử dụng nhiều tên cụ thể hơn cho các loài thực vật hoặc động vật khác nhau hoặc sử dụng nhiều tính từ (từ mô tả) hơn hoàn toàn. Và cứ được thêm vào liên tục
Một nghiên cứu năm 2019 ước tính rằng những đứa trẻ thường xuyên được đọc sách trong 5 năm trước khi đi học mẫu giáo sẽ tiếp xúc với nhiều hơn 1,4 triệu từ so với những đứa trẻ không được đọc sách trong những năm đó.
Khả năng chú ý
Dinah Castro, một nhà giáo dục, chia sẻ rằng đọc sách cho trẻ em giúp chúng phát triển các kỹ năng tập trung và tính kỷ luật, tự giác.
Bạn có thể đã đối phó với một đứa trẻ mới biết đi vặn vẹo, mất tập trung trong giờ kể chuyện. Nhưng điều mà bạn cũng có thể nhận thấy là – theo thời gian – việc đọc thường xuyên khiến trẻ lắng nghe để hiểu.
Và khi đứa trẻ đang lắng nghe, bé có nhiều khả năng sẽ ngồi yên, phát triển khả năng chú ý lâu hơn và thậm chí rèn luyện các kỹ năng ghi nhớ mới chớm nở của mình.
Sáng tạo
Sách và truyện mở ra một thế giới hoàn toàn mới cho con bạn. Vâng, có rất nhiều sách phi hư cấu về khủng long, sâu bọ và máy bay. Tuy nhiên, những câu chuyện hư cấu vượt ra ngoài thế giới thực và sử dụng các yếu tố giả tưởng khiến trẻ em có tư duy sáng tạo.
Trẻ em vốn có trí tưởng tượng sống động, vì vậy việc đọc sách giúp nuôi dưỡng thêm khả năng sáng tạo của chúng. Và các chuyên gia tại PBS (Mỹ) lưu ý rằng sự sáng tạo rất quan trọng để phát triển sở thích và ý tưởng, cũng như để nuôi dưỡng sức khỏe cảm xúc.
Những bài học cuộc sống
Sách tạo cơ hội để nói về các tình huống trong thế giới thực theo những cách phù hợp với lứa tuổi. Trẻ em đặc biệt thích những cuốn sách kể về những đứa trẻ ở độ tuổi của chúng làm những việc chúng làm trong cuộc sống hàng ngày.
Cùng với việc mô hình hóa những gì xảy ra trong các tình huống khác nhau, đọc sách về các chủ đề được nhắm mục tiêu có thể giúp trẻ không cảm thấy cô đơn khi đối mặt với điều gì đó mới mẻ, chẳng hạn như di chuyển khắp đất nước hoặc điều gì đó có thể gây khó chịu, chẳng hạn như đi khám nha sĩ.
Phát triển tính xã hội và tình cảm
Castro cũng nói rằng việc đọc sách cho trẻ nhỏ dạy chúng cách đối phó với “những trải nghiệm khó khăn hoặc căng thẳng”. Cô ấy giải thích thêm rằng đọc những câu chuyện về những tình huống có khả năng gây xúc động, chẳng hạn như khi bắt đầu đến trường mới, có thể giúp bắt đầu cuộc trò chuyện và cho trẻ thấy rằng cảm xúc của chúng là bình thường.
Bạn nên bắt đầu đọc sách cho trẻ như thế nào và khi nào?
Bắt đầu hôm nay! Trẻ sơ sinh, trẻ mới biết đi, trẻ mẫu giáo và thậm chí trẻ lớn hơn đều được lợi khi có người đọc cho chúng nghe. Bạn thậm chí không cần một thư viện sách cá nhân lớn để bắt đầu.
Bạn có thể tìm thấy rất nhiều loại sách tại các website chuyên về sách cho trẻ em như Mọt Sách – Motsach.vn, thư viện địa phương, cửa hàng đồ cũ…. Bạn thậm chí có thể khuyến khích con bạn mượn sách và cho bạn bè mượn.
Đọc cho bé sơ sinh
Trẻ nhỏ nhất (dưới 6 tháng tuổi) sẽ thích thú với những cuốn sách có hình ảnh đơn giản nhưng đậm nét hoặc tươi sáng với nhiều độ tương phản. Nói chuyện với em bé của bạn khi bạn nhìn vào những cuốn sách, nhưng những từ trên trang không cần thiết.
Khi chúng lớn hơn một chút (7 đến 12 tháng), bạn có thể muốn mở rộng bộ sưu tập của mình sang những cuốn sách có cụm từ đơn giản hoặc chỉ một dòng văn bản liên quan đến hình ảnh trên trang.
Em bé từ 12 đến 18 tháng tuổi có thể thấy những cuốn sách có hình ảnh những đứa trẻ khác đang làm những việc hàng ngày thật thú vị. Điều tương tự cũng xảy ra với những cuốn sách có động vật, nhân vật truyền hình hoặc những cảnh quen thuộc khác trong đó. Đối với nhóm tuổi này, bạn có thể tìm những cuốn sách có hình ảnh chi tiết hơn và một câu chuyện đơn giản hoặc diễn biến của các sự kiện.
Khi em bé của bạn bắt đầu bập bẹ và cuối cùng là nói chuyện, hãy thử cho trẻ tham gia vào những gì trẻ nhìn thấy trên trang.
Ví dụ, chỉ vào một bức tranh và hỏi “Đây là gì?” hoặc trả lời “Đó là một quả chuối!” để khiến con bạn hấp dẫn với cuốn sách. Giữ thái độ tích cực và cố gắng lặp lại những lời của con bạn với chúng (“Vâng – trông giống con mèo, nhưng thực ra nó là con sóc!”).
Có rất nhiều sách, vì vậy hãy cố gắng đừng quá choáng ngợp. Những bài đồng dao, đặc biệt là những bài bạn có thể đã thuộc lòng, là một lựa chọn tốt cho trẻ sơ sinh.
Và về phần cấu tạo của sách, hãy tìm những cuốn sách chắc chắn được làm từ bìa cứng (sách bìa cứng), vải hoặc nhựa vinyl. Sách có tay cầm cũng rất thú vị và giúp bé chuyển từ giờ đọc sang giờ chơi.
Đọc sách cho trẻ mới biết đi
Trẻ em từ 19 đến 30 tháng tuổi cũng thích những cuốn sách có các nhân vật quen thuộc.
Ở độ tuổi này, chúng có xu hướng thích những cuốn sách có nhiều hành động, hình ảnh và chi tiết hơn là nhiều từ trên trang. Hãy tìm những cuốn sách có truyện ngắn, đặc biệt là những cuốn có mối quan hệ nhân quả hoặc một vấn đề mà các nhân vật phải cố gắng vượt qua.
Sự lặp lại rất quan trọng ở độ tuổi này, vì vậy hãy cố gắng tìm những cuốn sách cho phép bạn gieo vần, hát hoặc lặp lại văn bản theo một cách nào đó. Trong khi bạn đang ở đó, hãy dành một chút thời gian để tạm dừng khi bạn đọc sách lặp đi lặp lại để xem liệu đứa con nhỏ của bạn có điền vào chỗ trống không.
Bạn cũng có thể muốn dành thời gian để vẽ mối liên hệ giữa nhân vật chính và con bạn. Ví dụ, bạn có thể chỉ ra rằng, “Anh ấy đang ngủ trên giường của một cậu bé lớn, giống như con!”
Nhân tiện, bạn có thể bắt đầu giới thiệu sách làm bằng trang giấy so với sách bìa ở độ tuổi này. Chỉ cần đảm bảo giám sát để đề phòng con bạn xé các trang sách.
Đọc cho trẻ mẫu giáo & tiểu học
Trẻ mẫu giáo và trẻ ở độ tuổi tiểu học có nhiều khả năng đọc. Đó là một ý tưởng hay để dẫn đầu họ khi nói đến những cuốn sách đơn giản và phức tạp.
Trẻ nhỏ (và thậm chí một số trẻ lớn hơn) vẫn có thể đánh giá cao những bức tranh có ít chữ. Điều đó nói rằng, bạn có thể bắt đầu giới thiệu những câu chuyện có cốt truyện phức tạp hơn và những cuốn sách có nhiều từ hơn hình ảnh – thậm chí là sách theo chương (chapter books).
Khi con bạn bắt đầu tự đọc, bạn có thể lôi cuốn chúng vào quá trình đọc cùng nhau bằng cách yêu cầu chúng đọc to các từ hoặc câu trong quá trình đọc. Đây là thực hành tuyệt vời.
Đặt câu hỏi khi bạn đọc lướt qua — bạn không cần phải đợi đến cuối sách hoặc chương mới kiểm tra mức độ hiểu của con mình. Hãy thử những câu hỏi mở như “Con nghĩ điều gì có thể xảy ra tiếp theo?” Những điều này sẽ giúp con bạn tìm hiểu sâu hơn, thay vì những câu hỏi bề ngoài như “Ngôi nhà màu gì?”
Các chuyên gia khuyên bạn nên tham gia vào các hoạt động đọc viết (như đọc) khoảng 30 phút mỗi ngày. Nhưng bạn cũng có thể suy nghĩ bên ngoài cuốn sách ở đây.
Hãy thử đọc các biển báo giao thông hoặc hộp ngũ cốc, hát các bài hát, nghe sách nói cùng nhau hoặc để con bạn đọc cho bạn nghe với khả năng tốt nhất của chúng. Tất cả đều tốt.
Đọc sách cho con lớn của bạn
Thủ thư Donna Jeansonne nói rằng bạn không nên ngừng đọc sách cho con mình khi chúng đã tự đọc được. Mặc dù đọc độc lập chắc chắn là quan trọng, nhưng việc đọc to cho trẻ em ở độ tuổi 14 vẫn mang lại lợi ích, cả về mặt học thuật và cảm xúc.
Ở độ tuổi này, vấn đề quan trọng là khả năng đọc lưu loát và hiểu của trẻ lớn hơn. Việc theo dõi cuốn sách khi bạn đọc có thể hữu ích cho họ. Và xem xét đặt câu hỏi về văn bản để đánh giá mức độ hiểu của họ.
Lời khuyên cho việc đọc sách cho trẻ em
Một lần nữa, tất cả những gì bạn thực sự cần làm là dành thời gian để đọc cho con mình nghe. Nó thực sự đơn giản như vậy. Tuy nhiên, bạn có thể tự hỏi làm thế nào để làm cho trải nghiệm thú vị hơn cho mọi người.
Dưới đây là một số lời khuyên:
- Hãy nhất quán. Cho dù là một cuốn sách mỗi ngày hay 15 cuốn, hãy cố gắng biến việc đọc thành một phần thói quen hàng ngày của bạn. Và trong khi làm việc đó, bạn không cần phải đọc những cuốn sách khác nhau mỗi khi ngồi xuống. Trẻ em thích nghe đi nghe lại những câu chuyện giống nhau — và chúng học thông qua kiểu lặp lại này.
- Hãy dành thời gian của bạn. Hãy chắc chắn dành đủ thời gian để đọc thay vì đọc lén hoặc – tệ hơn – biến nó thành một việc vặt, đừng xem nhẹ việc đọc sách cho con, đây không nên là việc nhỏ để bạn thích thì làm không thích thì thôi. Tất nhiên, bạn sẽ không có nhiều thời gian mỗi ngày để đọc, vì vậy đọc nhanh một chút cũng được. Tuy nhiên, con bạn nên coi việc đọc là một hoạt động mặc nhiên và là hoạt động mà bạn dành toàn tâm cho nó.
- Làm cho việc đọc sách trở nên vui vẻ. Sử dụng các giọng nói khác nhau cho các nhân vật, tạm dừng, bài hát hoặc diễn kịch để làm cho câu chuyện trở nên sống động. Đọc với sự tinh, diễn cảm tế sẽ giúp con bạn hiểu rõ hơn về câu chuyện. Nó cũng là một cách làm mẫu tốt về cách đọc trôi chảy và diễn cảm cho những đứa trẻ đã bắt đầu tự đọc.
- Chỉ ra các mỗi liên hệ thực tế. Trẻ em thích áp dụng những câu chuyện vào cuộc sống của chúng. Nó không chỉ làm cho các con chữ có ý nghĩa hơn mà còn có thể giúp con bạn đối phó với các tình huống khác nhau mà chúng gặp phải trong trải nghiệm hàng ngày. Chỉ ra những mỗi liên hệ với con của bạn. Chỉ ra nhân vật trong sách đã dũng cảm thể nào cả khi có con quái vật dưới giường ngủ của nó. Khen ngợi nhân vật trong sách lần đầu tiên sử dụng bô để đi ị 🙂
Tóm lại
Khi nói đến kỹ năng đọc viết và học ngôn ngữ sớm, cả chất lượng và số lượng của những từ bạn nói với con mình đều quan trọng. Sách mang đến cơ hội tuyệt vời để trò chuyện, kể chuyện và kết nối với con bạn.
Nếu bạn vẫn không biết chính xác cách bắt đầu, hãy chat với Mọt Sách, chúng tôi sẽ cho bạn những lời tư vấn phù hợp.
